autor: Anna Skiendziel
Wstęp do lekcji
Lekcja o starożytnych Atenach i powstaniu demokracji w części klas wypadła w istotny dla demokracji dzień - tęczowy piątek. W związku z tym postanowiłam zupełnie inaczej podejść do tematu i nie zaczynać lekcji od omawiania etapów tworzenia się demokracji w Atenach, ale od próby zrozumienia czym jest dla młodych ludzi demokracja i co jest dla nich istotą demokracji. Pomysł przetestowałam również w innych klasach. I wiem już, że za rok, dwa, niezależnie od okazji, to będzie mój wstęp do lekcji o starożytnych Atenach.
Lekcję rozpoczęliśmy od burzy mózgów.
Tak prezentują się odpowiedzi. moich uczniów
Jak widać, pierwsze skojarzenie wcale nie łączyło się z "rządami ludu", czy nawet popularnym "decydowaniem większości", ale z wolnością, równością, konstytucją, jako gwarancją praw i z wzajemnym zrozumieniem.
Następnie zaczęliśmy doprecyzowywać znaczenie słowa. Posłużyła mi do tego infografika, którą stworzyłam wcześniej do jednej z lekcji wiedzy o społeczeństwie. Zanim ją wyświetliłam, wytłumaczyłam dosłowne znaczenie słowa demokracja, czyli rządy ludu. Zapytałam uczniów, dla kogo ten lud rządzi i kim. Odpowiedzi były bardzo podobne, że rządzi dla siebie, dla ludu i albo decydują wszyscy (czy mogą mieć możliwość decydowania) albo mają jakiś przedstawicieli. Drążąc temat dalej zacytowałam Beniamina Franklina, ale tylko pierwszą część wypowiedzi.
Zapytałam, o opinię na temat wypowiedzi Amerykanina. Uczniowie odpowiadali, że wilki mogą być tak miłe i przejść na wegetarianizm albo owca musi się jakoś bronić, mieć jakieś narzędzia, bo inaczej to bez sensu, bo nigdy nie będzie mieć szans.
Wtedy wyświetliłam infografikę i pokazałam im całość wypowiedzi Beniamina Franklina oraz jedną z najlepszych, w mojej ocenie, definicji demokracji,. To fragment wypowiedzi Mariana Turskiego z 27 stycznia 2020 r. “Auschwitz nie spadło z nieba”.
Teraz dopiero mogłam przejść do omówienia powstawania demokracji w starożytnych Atenach. Miałam pewność, że uczniowie rozumieją, co takiego istotnego wydarzyło się w ateńskim polis. Po takim wstępie z większym zrozumieniem zapoznali się z tym, jak ważne były reformy Solona, Klejstenesa i Peryklesa z perspektywy nie tylko ówczesnego świata, ale przede wszystkim współczesności.
A do zapoznania się z istotą ateńskiej wizji demokracji oraz z tym, kto mógł uczestniczyć w życiu publicznym, polecam film z serii Ted.ed
Co tak naprawdę oznaczała demokracja w Atenach? - Melissa Schwartzberg