Przeskocz do treści

Kształtowanie się granic II RP to klasyczny temat poruszany na lekcjach historii. Plebiscyty, Wersal, powstania i wojna bolszewicka to kolejne wiadomości, które składają się na dwie, może trzy kolejne lekcje. Wielość faktów, dat i nazwisk nie pozwala nam pokazać uczniom (przynajmniej mam takie wrażenie), że były to wydarzenia o naprawdę wielkim znaczeniu, często mając w tle ogromne ludzkie dramaty, które polegały na podejmowaniu trudnych wyborów.

Słuchając rocznicowej audycji, która w całości godna jest posłuchania, zdałem sobie sprawę jak wielu rzeczy o tym okresie nie wiem, jak zadawalam się wiedzą powierzchowną,  zbudowaną na uproszczonych prawdach.

Dr Marek Rezler swobodnie mówi o różnych wydarzeniach w Wielkopolsce starając się pokazać, jak wyjątkowe Polacy tam mieszkający mieli wówczas szczęście i jak w połączeniu z ich z wyczuciem moment historyczbegi  odpowiedzialności za kraj pomogło im ono w trakcie jedynego w pełni udanego polskiego powstania.

W moim przypadku skupiam się jedynie na kilku wydarzeniach. Między innymi na Powstaniu Wielkopolskim.

Przed lekcją,  proponuję zadanie uczniom wysłuchania końcowego, trzyminutowego fragmentu, w którym gość audycji jest zapytany o znaczenie powstania.

Słuchając tego fragmentu rozmowy uczniowie powinni znaleźć odpowiedzi na następujące trzy pytania:

  • Co wydarzyło się 16 II lutego 1919 roku?
  • Dlaczego, zdaniem historyka, powstanie wielkopolskie było konieczne?
  • Czy rozwiązanie dyplomatyczne byłoby jego zdaniem bardziej korzystne dla Polaków? Dlaczego?

Rozmowa na początku lekcji o wysłuchanym fragmencie pozwoli pokazać, że granica była wtedy ustalana różnymi sposobami: akcją zbrojną, drogą dyplomacją. Ważny była chwila, sytuacja międzynarodowa. Od razu będzie można też podyskutować o kluczowym znaczeniu sił międzynarodowych.

Lekcja, w której omawiamy koniec epoki średniowiecza i rozprzestrzenianie się idei renesansowych jest w repertuarze każdego z nas. W naszym cyklu zadań z radiem TOK FM przedstawiamy fragment audycji Tomasza Stawiszyńskiego, w której rozmawia z profesorem Arkadiuszem Stempinem o przełomie epok. Proponujemy uczniom krótki fragment, w którym rozmowa dotyczy znaczenia wynalezienia druku.

  • Co, według profesora, wyzwoliło ciekawość ludzi?
  • Dlaczego druk wzbudza ciekawość?
  • Jak.rozumiesz stwierdzenie, że  "druk pomniejszał armię analfabetów”?
  • Dlaczego gość porównuje papier do Internetu?

Adres do audycji:

Przejście od średniowiecza do renesansu było jak zdjęcie hełmu rycerskiego i otwarcie się na ciekawości świata

Posłuchaj: https://audycje.tokfm.pl/podcast/Przejscie-od-sredniowiecza-do-renesansu-bylo-jak-zdjecie-helmu-rycerskiego-i-otwarcie-sie-na-ciekawosci-swiata/68363

Bitwa warszawska jest jednym z tematów, które są powszechnie omawiane przez nauczycieli w szkole. Nasza propozycja dotyczy wypowiedzi prof. Janusza Odziemkowskiego , który rozmawiał z red. Karoliną Lewicką w studiu TOK FM. Proponujemy wykorzystanie krótkiego, dwuminutowego fragmentu dotyczącego problemu udziału Polaków po stronie bolszewików.

Proponowane pytania:

  • W jakim celu profesor opowiada anegdotę o “komuniście z Polski”? 
  • Dlaczego, zdaniem profesora, tworzone są komunistyczne oddziały polskie?
  • W jakim, wskazanym przez gościa audycji, obszarze bolszewicy ponieśli klęskę?

Źródło audycji:
Bitwa Warszawska, czyli Cud nad Wisłą

W pierwszym tekście  z cyklu “Uczymy się z TOK FM” prezentujemy wypowiedź prof.  Michała Bilewicza, który dzieli się ze słuchaczami informacjami dotyczącymi badania, w którym pytano  współczesnych Polaków między innymi o to, jaki odsetek Polaków można oskarżyć o szmalcownictwo.

Ten dwuminutowy fragment audycji red. Karoliny Lewickiej proponujemy wykorzystać w czasie omawiania różnych postaw Polaków w zasie II wojny światowej, zwłaszcza  zjawiska szmalcownictwa w Polsce. Na przykład może być tematem pracy domowej dla uczniów szkoły podstawowej lub liceum, którzy wykazują większe zainteresowanie tematem.. Przed wysłuchaniem wskazanego fragmentu można poinformować uczniów o kontrowersjach związanych z relacjami polsko-żydowskimi w Polsce. Cytowany fragment jest fragmentem audycji mówiącej o rzekomym antypolonizmie na świecie. Osoby podzielające pogląd o jego istnieniu, uważają, że Polacy są niesłusznie obarczanie winą za zbrodnie popełnione na Żydach i że taka antypolska kampania jest dobrze zaplanowana. Goście radia TOK FM , w czasie  trwania rozmowy, nie podzielali tej opinii opierając się między innymi na różnego rodzaju badaniach.

Proponowane pytania:

  • Jakie dane podawane są w czasie rozmowy?
  • Dlaczego prowadząca audycję jest zdziwiona wynikami badania, czego się spodziewała?
  • W jakim celu profesor w swojej wypowiedzi nawiązuje do współczesności?
  • Jakie pytania można zadać profesorowi, by dowiedzieć się więcej o badaniu?

Źródło audycji:

Jak powstał mit antypolonizmu? Tłumaczą prof. Michał Bilewicz i Jakub Majmurek [przejdź]